Қазақстанда емханаларға қойылатын талаптар күшейтілуі мүмкін

Келесі жылдан бастап әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры 10 мыңнан аз адам тіркелген емxаналармен  шарт жасаспауы мүмкін, деп хабарлайды МӘСҚ баспасөз қызметі.

Қор бұл шара медициналық ұйымдар арасында қаражатты тиімді бөлуге, сонымен бірге пациенттердің қолжетімді, сапалы және уақтылы медициналық көмекке құқықтарын қорғауға мүмкіндік беретінін атап өтті. Бұйрықтың жобасы өзгертулермен қоғамдық талқылаудан өтуде. Мақұлданған жағдайда, норма қолданыстағы жеткізушілерді де айналып өтпейді. Бұл туралы Түркістан облысындағы медициналық қоғамдастықпен кездесу барысында МӘСҚ басқарма төрағасы Сәбит Ахметов мәлімдеді.

МӘСҚ мәліметтері бойынша, медициналық сақтандыру қорымен жұмыс істейтін медициналық ұйымдардың саны жылдан жылға артып келеді. Биыл қормен 1 900-ден астам өнім беруші шарт жасасты, оның 700-ге жуығы алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсетеді. Бұл ретте емханалардың ең көп саны Алматы мен Түркістан облыстарына тиесілі. Соңғысында 59 медициналық ұйым бар.

Әрқайсысы жан басына шаққандағы кешенді норматив арқылы қаржыландырылады, оны қор ай сайын әрбір тіркелген адам үшін төлейді. Осылайша, емханада халық саны неғұрлым көп болса, соғұрлым көп қаражат алады. 10 мыңнан аз, тіпті 2 мың халқы тіркелген медициналық ұйымдарға қаржылық жағынан қиынырақ. Шағын бюджетпен олар айтарлықтай шығындарды көтереді — олар ғимаратты күтіп ұстауы, жалақы төлеуі, мамандарды тартуы, коммуналдық шығындарды төлеуі, жабдықтар, дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдар сатып алуы керек. Сондықтан көптеген медициналық ұйымдар медициналық қызметтердің 90% бірлесіп орындауға бере отырып, бір жалпы тәжірибелік дәрігер мен медбикенің күшімен жұмыс істеуді жөн көреді. Нәтижесінде маманмен кеңесу немесе тексеруден өту үшін әртүрлі медициналық ұйымдарға жолдама бойынша баруға тура келетін науқас зардап шегеді. Бұл медициналық көмектің қол жетімділігі туралы мәлімделген қағиданы бұзады.

“Адамдар сізге өз денсаулығына сенеді. Сондықтан сіздің міндетіңіз-халыққа медициналық қызметтердің қолжетімділігін және олардың сапасын қамтамасыз ету, біздің міндетіміз — көрсетілген қызметтерді тиімді бөлу және төлеу. Әркім өз ісімен айналысып, оны сапалы орындауы керек. Біз сатып алу ережелерін қайта қараймыз, егер өзгерістер қабылданса, келесі жылдан бастап 10 мыңнан аз халқы бар емханалармен шарттар жасалмайды. Олар қазірдің өзінде қамалған адамдарға үлкейтуге және кеңейтуге уақыт беріледі. Егер емхана бекітілген халықтың қажетті санын жинай алмаса, онымен шарт жасалмайды”, – деп түсіндірді Сәбит Ахметов өз сөзінде.

Қор басшысының пікірінше, бұл мәселеде өңірдегі жағдайға иелік ететін және медициналық көмектің қолжетімділігіне жауапты денсаулық сақтау басқармалары ерекше рөл атқарады, халықты емханаларға біркелкі бөледі, медициналық жабдықтарды сатып алуға көмектеседі және медициналық көмек көрсетуге жеке инвесторларды, оның ішінде мемлекеттік-жекешелік әріптестік шеңберінде тартады. Түркістан облысының халқы қазірдің өзінде 2 млн адамнан асты және тұрақты өсу үрдісі бар екенін ескерсек, жеке инвесторлар үшін бұл өте тартымды нарық.

“Бұл медициналық ұйым бола ма, жоқ па, бізге маңызды емес. Қор білікті дәрігерлері және тиісті материалдық-техникалық жарақтары бар емханалармен шарттар жасасатын болады”, — деп атап өтті Сәбит Ахметов.

Ол 3-5 айдың ішінде өз халқын бірнеше ондаған мың адамға көбейтіп, тиісінше қордан көбірек қаржы алуға қол жеткізген Қарағанды мен Астананың бірқатар заманауи жеке емханаларын мысалға келтірді. Онда  мамандардың толық спектрі, сондай-ақ толық жабдықталуы (ультрадыбыстық аппараттар, КТ, МРТ) бар.

Алайда, құрылтайшылары бәрін үнемдейтін жеке клиникалардың жаман мысалдары бар: ғимараттарда желдету жоқ, жөндеу қажет және т.б. Қор басшысы Түркістан облысындағы медициналық ұйымдарға барған кезде өзі үшін атап өтіп, басшылыққа бәрін стандарттарға сәйкес келтіруді ұсынды. Жағдай түзетілмеген жағдайда, мұндай жеткізушілер шарттың бұзылуына қауіп төндіреді.

Түркістан облысы Денсаулық сақтау басқармасының басшысы Асхан Байдувалиев өз сөзінде облыс халқының 75% – дан астамын ауыл тұрғындары құрайтынын атап өтті. Олардың қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін медициналық ұйымдарды ірілендіру мәселесі шешілуде. Сонымен қатар, көптеген елді мекендер Сайрам орталық аудандық ауруханасында барлық консультативтік-диагностикалық көмекке қол жеткізе алады, ол ауданаралық болуға дайындалып жатыр және барлық қажетті жабдықтармен жабдықталған.

Кездесу барысында ол сондай-ақ проблемалық мәселелерді айтып, оңалту және жедел жәрдем тарифтерін қайта қарауды, аз инвазивті операциядан кейін асқынуларды болдырмау үшін дәрігерлердің бақылауында біраз уақыт қалуы үшін аудандардағы пациенттер үшін бір күндік хирургия тарифін әзірлеуді сұрады.

Жедел жәрдем бойынша төмен тарифтер мәселесі айтылып қана қоймай, нақты шешімдер де жарияланды. Жедел жәрдем станциясына қайтар жолға шығындарды үнемдеу мақсатында желілік бригадалар енді постқа оралмайды. Қоңырауға қызмет көрсету аяқталғаннан кейін олар соңғы мекен-жайда қалып, олар шыққан ауданда немесе аймақта келесі қоңырауды күте алады. Бұдан басқа, жедел медициналық көмекті орталықсыздандыру, яғни бригадаларды облыстың барлық аудандарына беру және бөлу жоспарлануда. Бұл ретте орталық станцияға бас консультативтік орталықтың функциялары берілетін болады.

Асхан Байдувалиев айтқан тағы бір мәселе қаржыландыру мәселелерімен байланысты. Түркістан ауруханалары өз облысының тұрғындарына ғана емес, жақын маңдағы Шымкент қаласының тұрғындарына да медициналық көмек көрсетеді.

“Қаражат тапшылығына байланысты біз өз пациенттерімізді кезекке қоюымыз керек, бұл өз халқымыздың қанағаттанбауына әкеледі. Қосымша қаржыландыру мен Қордың Шымкент филиалымен шарттарды біріктіруге рұқсатын қарастыруды сұраймыз”, – деді ол осы мәселені қарауға уәде берген ӘМСҚ басшысына.

Кездесу барысында айтылған тағы бір мәселе — Түркістан облысының 24 мемлекеттік медициналық ұйымына жиналған 4,9 млрд теңге мөлшеріндегі кредиторлық берешек. Денсаулық сақтау басқармасы басшысының айтуынша, мұндай қарыз жұмыс сапасына әсер етеді. Сондықтан жергілікті бюджет қаражатынан мәслихат шешімімен медициналық ұйымдарға көмек ретінде 252 млн теңге бөлінді. Сонымен қатар, Сәбит Ахметов атап өткендей, Қор тарапынан 8,3 млрд теңге бөлінді. Сонымен қатар, ол ӘМСҚ міндетіне жекелеген медициналық ұйымдардың кредиторлық берешегі бойынша мәселелерді қадағалау және шешу кірмейтінін атап өтті. Тапсырыс беруші ретінде негізгі міндет-емделген жағдай үшін төлем. Медициналық ұйымдар орындаушылар болып табылады және жасалған шарт шеңберінде өз міндеттемелерін орындауы керек. Осыған қарамастан, қор басшысы денсаулық сақтау министрлігімен және жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп шешілетін бұл мәселенің бар екенін атап өтті.